ابهاماتی در تقریر محمد حسین طباطبایی از برهان صدیقین
نویسندگان
چکیده
برهان صدیقین که از قوی ترین براهین اثبات واجب تعالی است، تقریرهای متعددی دارد که تقریر محمد حسین طباطبایی آخرین تقریر ارائه شده است. در این مقاله ضمن تبیین این تقریر بر چند نکته تأکید شده است؛ نخست اینکه نفی واقعیت خارجی، منجر به اثبات «واقعیت خارجی» نمی شود؛ هرچند واقعیتٌ مایی - که می تواند «واقعیت وجود ذهنی» باشد - اثبات شود. دوم اینکه با توجه به نظری بودن آخرین مقدمه برهان - که مبدئی تصدیقی است - مطلق واقعیت، همان واقعیت مطلق (یعنی واجب الوجود) فرض شده، و این امر علاوه بر تعارض با ادعای وی، در کفایت برهان نیز ابهام ایجاد کرده است. سوم اینکه با فرض کفایت این تقریر، در اثبات واقعیت مطلق و «بذاته بودن» آن اثبات «لذاته بودن» آن فاقد بیانی روشن است. چهارم اینکه در این تقریر، واسطه قرار گرفتن جهان و جهان گذران (یعنی مشاهده غیر حقیقت وجود)- در برهانی که (طبق ملاک برهان صدیقین) باید وجودی صرف باشد- «صدیقین بودن» برهان را محل تردید قرار داده است. بنابراین، حتی با فرض کفایت این تقریر در اثبات واقعیت مطلق (از جهت بذاته و لذاته بودن)، «صدیقین بودن» آن قابل تأمل است.
منابع مشابه
ابهاماتی در تقریر محمد‌حسین طباطبایی از برهان صدیقین
برهان صدیقین که از قوی‌ترین براهین اثبات واجب تعالی است، تقریرهای متعددی دارد که تقریر محمد‌حسین طباطبایی آخرین تقریر ارائه‌شده است. در این مقاله ضمن تبیین این تقریر بر چند نکته تأکید شده است؛ نخست اینکه نفی واقعیت خارجی، منجر به اثبات «واقعیت خارجی» نمی‌شود؛ هرچند واقعیتٌ‌مایی - که می‌تواند «واقعیت وجود ذهنی» باشد - اثبات شود. دوم اینکه با توجه به نظری بودن آخرین مقدمه برهان - که مبدئی تصدیقی ا...
متن کاملبرهان صدیقین به تقریر مرحوم علامه طباطبایی
یکی از ادله ای که فلاسفه مسلمان در اثبات وجود خداوند اقامه کرده اند و عنوان آن ظاهرأ برای اولین بار توسط بوعلی به کاربرده شده ‘ برهان صدیقین است . استدلال بوعلی امروزه تحت عنوان برهان امکان و وجوب شناخته می شود. اما چند قرن پس از وی ‘ فیلسوف نامدار دیگر ‘ ملاصدرای شیرازی ‘ با تأسیس مبادی تازه فلسفی ‘ صورت دیگری از برهان صدیقین ارائه کرد . مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبایی ‘ به تعبیر برخی از ش...
متن کاملبررسی تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین
پرسش اصلی این پژوهش آن است که تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین چیست و او چگونه وجود واجب تعالی را اثبات می کند؟ نویسنده تلاش کرده ابتدا با اشاره به راه های رسیدن به خدا، تعریفی اجمالی از برهان صدیقین ارائه دهد. سپس با تمرکز بر تقریر علامه طباطبایی از این برهان، آن را تبیین کند و نقاط قوت آن را بر شمارد. در پایان نیز برخی از انتقادهایی که ممکن است بر این برهان وارد گردد و پاسخ آنها ذکر شده ا...
متن کاملبرهان صدیقین به تقریر ملاصدرا و علامه طباطبایی
چکیده از جمله برهان‌های اقامه‌شده بر وجود خدا برهان صدیقین است. امتیاز این برهان بر سایر برهان‌ها آن است که در آن از هیچ یک از مخلوقات خدا برای اثبات وجود خدا استفاده نشده است. تقریر ملاصدرا و تقریر علامه طباطبایی دو تقریر از این برهان است. در این مقاله نشان داده شده است که این دو تقریر، برخلاف تفاوت ظاهری و برخلاف تلقی مشهور، در اصل تفاوتی ندارند و هر دو، بعد از قبول اصالت وجود، چیزی جز تأم...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
پژوهش های فلسفی کلامیناشر: دانشگاه قم
ISSN 9791-1735
دوره 12
شماره 48 2011
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023